TBN katığı ve Sülfürik Asit etkisi nedir?
TBN – Total Base Number, Toplam Baz Numarasıdır ve yağ numunesinin içinde ne kadar aktif katık kaldığını gösterir. TBN katığını yanma sırasında açığa çıkan zararlı asitleri nötralize eder. Optimum TBN seviyesi, yağlarını normal kullanım süresinden daha fazla kullanmak isteyenler için, uygun performans kriterlerine uygun yağ seçiminde önemli bir paremetredir.
Kullanılmış bir yağın TBN’i ile aynı yağın hiç kullanılmadan önce ki TBN’i kıyaslandığında, asitleri nötralize etmek için ne kadar katık kaldığı belirlenebilir.
Sülfürik Asit Etkisi
Bilindiği gibi yağın fonksiyonu, motoru yağlamak, temizlemek ve soğutmaktır. Performans katıkları bu fonksiyonları güçlendirmek için ilave edilir.
Motorinin en önemli karakteristiği içindeki kükürt miktarıdır. Motorin içindeki kükürt miktarı, benzin ve gaz yağına nazaran fazladır.
Yakıt içindeki kükürt, karbon gibi yanarak kükürt trioksit(SO3) oluşturacaktır. SO3 gazının su ile birleşerek meydana getireceği sülfürik asit ise çok şiddetli bir aşındırıcıdır. (SO3 + H2O – H2SO4-Sülfürik Asit)
Bu gibi aşınmaları önlemek amacıyla yakıtlardan kükürdü temizleme işlemi vardır. Fakat çok maliyetli olduğundan motorin içinde normal olarak %1’e kadar kükürde izin verilmekte ve bunun kötü tesiri ise TBN katıkları içeren yağlarla giderilmektedir.
TBN, yağda kalan baz miktarıdır. Genelde 4,0-14,0 aralığındadır ( yağın benzinli veya dizel motorlar için olmasına bağlı olarak değişir). TBN sayısı giderek düşecektir çünkü oluşan asidi nötralize etmek için baz kullanılacaktır. Yüksek TBN sonucu, yağın içinde çok miktarda aktif katık kaldığı anlamına gelir. Düşük test sonucu, çok az TBN katığı kaldığını gösterir, yaklaşık 2 civarındadır. Yüksek TBN değeri, kükürt oranı yüksek katıklarda motoru paslanmaya, korozyona ve aşınmalara karşı korur.
Bilimsel şekilde ifade etmek gerekirse TBN testi, yağlar için yapılan iki “nötralizasyon sayısı” testlerinden biridir. ASTM -D-2896 test metoduna göre yapılır. Diğer test, TAN (Total Acid Number – Toplam Asit Numarası ) testi, ASTM-D-974 test metoduna göre belirlenir.TBN testi motor yağının toplam bazlığını ölçer; yani yanma işleminden veya diğer kaynaklardan oluşan asitlerin zararlı etkilerini gidermek için yağda ne kadar baz katığı olduğunu gösterir.
Ancak , TBN bir yağın ne kadar süre kullanılmasını belirlemede dikkate alınacak tek faktör değildir. TBN ‘i ne kadar yüksek olursa olsun, eğer yağ içinde istenmeyen maddeler (deposits and sludge) ve aşındırıcılar birikmişse, yağın değiştirilmesini öneririz.
